Nederland heeft een sterk energie‐ en materiaal‐intensieve economie, en doet weinig aan zogenaamde groene innovaties: vernieuwing gericht op duurzamere producten en productieprocessen. Innovatie is hierbij cruciaal om te kunnen blijven concurreren.
Regio’s onderscheiden zich in de mate waarin wordt geïnvesteerd in groene technologieën. Niet alle regio’s kennen een sterke specialisatie.
Duurzaamheid als economische kans
Ongeveer 40% van de indicatoren in de Monitor Duurzaam
Nederland (CBS, 2014) staan in het rood. Het hoge Nederlandse welvaartsniveau en daardoor ook het hoge
consumptieniveau zorgen er tezamen met het beperkte landoppervlak voor dat de druk op de natuurlijke
omgeving hoog is. Daarbij spelen twee specifiek Nederlandse factoren een rol. Ten eerste: doordat de
agrofood‐sector en de chemie in Nederland zeer belangrijke sectoren zijn, verwerkt ons land veel grondstoffen.
Daarbij is een groot deel van de productie ook weer gericht op de export. Hierdoor is het aandeel van het
grondstoffengebruik in Nederland in vergelijking met andere landen hoog.
Ten tweede: de Nederlandse energiehuishouding is
nog in sterke mate fossiel. Slechts 4,5% van de
energieproductie is in Nederland duurzaam, ver
onder het EU‐gemiddelde.
Alle reden dus om nadrukkelijk op zoek te gaan naar
manieren waarop natuurlijke hulpbronnen,
materialen en grondstoffen efficiënter kunnen
worden gebruikt, welke duurzame alternatieven er
zijn en ook hoe ze kunnen worden hergebruikt op een
manier die toegevoegde waarde oplevert voor de
samenleving, zowel economisch, ecologisch als
sociaal in termen van welvaart en welzijn.
Met de groei van de stad en de welvaart neemt ook de vraag naar natuurlijke grondstoffen zoals water, energie, mineralen/metalen en voedsel toe. Trends in grondstoffen en energie schaarste zullen ook de toekomstige ontwikkeling van Amsterdam beinvloeden.
Energie & grondstoffenschaarste
Concurreren met innovatie
Een goed functionerend innovatiesysteem bestaat uit
meerdere elementen, maar de meest cruciale zijn
-
ondernemerschap,
-
investeren in kennis
-
verspreiding van kennis
Deze elementen kennen een nadrukkelijke regionale component: niet elke regio kent dezelfde ondernemerschapsdynamiek, niet elke regio heeft een sterke kennisinfrastructuur (bijvoorbeeld een universiteit).
Het is dus ook de vraag welke regio’s leidend gaan worden in de transitie naar een groenere en circulaire economie.
Trends 2025
Voor een toekomstige sterke economie is het cruciaal om veel zuiniger om te gaan met energie en andere grondstoffen. Economieën staan aan de vooravond om een transitie te maken naar een groenere economie: minder grondstof‐intensief en minder afhankelijk van schaarse en dus dure materialen. Wie dat niet lukt, verliest aan concurrentiekracht.
Kerninzichten
-
exit fossiel | onzekerheid in prijzen en toenemende regeldruk markeren einde van fossiele tijdperk
-
revolutie in de handelsketen | handelsketens veranderen fundamenteel van lineair naar circulair.
-
van winst naar waarde | afgerekend worden op waarde toevoeging voor maatschappij, en welke bijdrage je levert aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
-
het potentieel van het teveel | alles wat over is of verspild dreigt te worden vormt steeds vaker de basis voor nieuwe verdienmodellen.
